Hoe zorg je dat je koor niet schreeuwt, maar zingt?

Schreeuwende koorleden in plaats van zingende koorleden zijn eigenlijk heel normaal. Waarom is dat zo?

Als je zingt, wil je je eigen stem kunnen horen.

Dat maakt dat je de juiste melodie zingt. Maar het kenmerk van een koor is juist dat je niet alleen staat. Om je heen hoor je niet alleen je eigen stem. Je hoort ook die van alle andere leden om je heen. Zij maken het moeilijk om jezelf goed te horen zingen. En daardoor heb je de neiging om steeds harder te gaan zingen. Het is als een volumespiraal die steeds hoger eindigt.

Dus we kunnen er niets aan doen?

Jawel. De clou is om niet te focussen op zingen, maar op luisteren. Als elk koorlid met het ene oor luistert naar wat wat de ander zingt en met het andere oor naar wat hij zelf zingt, dan ontstaat er ruimte voor balans.

Leg uit.

Ik zie muziek als een aangenaam gesprek. Hoe beter je luistert naar wat de ander zegt (en vice versa), hoe fijner het gesprek wordt. Luister je niet naar wat de ander te zeggen heeft, dan ben je zo uitgepraat. Of ga je elkaar overstemmen in een verhitte discussie.

Het geheim van een aangenaam muzikaal gesprek zit in balans. Evenwicht. Harmonie. In een aangenaam muzikaal gesprek komt iedereen gelijk aan bod.

Een voorbeeldje a.u.b.

Een harde stem die het geheel overstemt, doet direct afbreuk aan een optreden. Het staat balans in de weg en daardoor muzikaal genot.

Hetzelfde geldt voor een pianist die niet goed hoorbaar is: je ziet zijn vingers op en neer bewegen, maar je hoort ‘m slecht. Dat leidt af, het evenwicht is verstoord en de muziek komt niet binnen bij de luisteraars.

Muziek draait om balans.

Balans creëren dus. Hoe doe je dat?

Probeer de volgende oefening eens uit met je koor. Ik noem 'm het huwelijk:

• Verdeel de zangers in duo’s. Dat doe je het snelst door ze bij binnenkomst een willekeurig nummer te geven (1 en 1, 2 en 2, 3 en 3, etc.).
• Iedereen binnen? Vraag dan de nummers 1 en 1 om even op te staan, zodat nummer 1 ontdekt wie de andere nummer 1 is. Dat doe je voor alle nummers.
• Vraag de zangers om tijdens het zingen van een lied te focussen op de stem van zijn nummergenoot. De intentie om te luisteren, is al voldoende.
• Vraag de zangers om hun ogen te sluiten. Dit helpt om visuele prikkels buiten te sluiten en te focussen op wat ze horen.
• Ervaar wat er gebeurt.

Je zult ontdekken dat er een nieuwe wereld opengaat. Zo heb je nog nooit naar elkaar geluisterd.

Dus de clou is om gewoon te luisteren naar elkaar. Is het zo simpel?

Ja. Simpel. Maar niet eenvoudig! Als ik me één ding bewust ben geworden op het conservatorium, dan is dat de enorme rol van kunnen luisteren.

Luistertechniek is dat wat de muziekprofessional onderscheidt van de amateur.

Ik zie een gebrekkige luistertechniek overal om me heen terug. Bijvoorbeeld bij koren, maar ook bij mensen die in een band spelen. Met een beetje bewustzijn gaan hun muzikale prestaties met sprongen vooruit.

Probeer het eens. Het zal de muziek ten goede komen.